Av. Dr. Gönenç Gürkaynak, Şanlıurfa’yı ile Gaziantep’i kıyasladı. Urfa’da ağalık kültürünün dışlayıcı bir özelliği olduğunu, Gaziantep’in eşitler arası ticarete dönük girişimci kültürünün ise kapsayıcı bir etki sağladığını vurguladı.
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin 100. kuruluş yıl dönümünde “Hukuk ve Refah” konulu bir konuşma yapan Av. Dr. Gönenç Gürkaynak, Şanlıurfa’daki ağalık kültürünün ve geçmişinin getirdiği dışlayıcı etkiyle Gaziantep’teki eşitler arası ticarete dönük girişimci kültürün kapsayıcı etkisinin, yani hak ve özgürlük beklentisi farklarının, iki komşu şehirdeki refaha dair sonuçları da değiştirdiğini kaydetti.
‘OLAĞANÜSTÜ BİR REFAH FARKI VAR’
İki komşu kent olan Şanlıurfa ile Gaziantep arasında bir kıyaslama yapan Gürkaynak, “Şimdi ben Birecik veya Halfeti’de bir çocuk sahibi olsam ve bu çocuk refah içerisinde büyüsün istiyor olsam, eğitimi de olsun, refahı da olsun, yürüsün bu çocuk… Bu çocuk doğuya doğru, Şanlıurfa’nın içlerine mi doğru gitsin, yoksa batıya doğru Gaziantep tarafına mı doğru mu gitsin? Aynı ülkedeyiz. Bu çocuk Gaziantep tarafına gitsin mümkünse. Bu iki şehir, aynı ülkenin, aynı hukuk rejiminin parçası olan iki şehir ve birbirleri arasında olağanüstü bir refah farkı var. Bir tanesi Türkiye’nin 8’inci sırasında Gaziantep, en önemli şehirlerimizden bir tanesi gayrisafi hasıla yönünden. Şanlıurfa ise, üzgünüm ki, çok da gönül bağım olan bir yer. Şanlıurfa’ya tepeden bakacak en son insanım. Orada okullarım var. Çok sık gittiğim bir yer. Kütüphaneler yapmışlığım var ve çok seviyorum Şanlıurfa’yı. Ama sağlık personeli dövmenin en sık olduğu şehir. Kız çocuklarını, çocuk yaşta evlendirmenin en çok olduğu şehir. Kız çocuklarını okula almak için yaka-paça evlerden söküp okullara götürmeye çalışıyoruz Şanlıurfa’da. Ve Şanlıurfa, Türkiye’de 28’inci sırada refah yönünden. Komşusu 8’inci sırada” dedi.
‘ÜRETEN ŞANLIURFA, KATMA DEĞERİ KOYAN GAZİANTEP’
Şanlıurfa’da çok zengin bir azınlığın ve çok fakir bir yoğunluğun olduğuna dikkat çeken Gönenç, Gaziantep’in farklı bir değişim ve gelişim yolu tercih ettiğini belirtti. Gürkaynak, “Biz, tarım toplumu olageldik. Oralar Mezopotamya’ya yakın herhalde tarımda çok elverişli olacak ki, o ileri gitmiş mi? Şanlıurfa’nın ekilebilir arazisi ve sulak arazisi Gaziantep’in 4.2 katı. GAP projesinin yüzde 70’i Şanlıurfa’da. Yüzde 12’si Gaziantep’te. Üreten Şanlıurfa, katma değeri koyan Gaziantep. Bu nasıl oluyor derseniz. Aynı hukuk rejimi içerisinde olmakla beraber birinin ağalık düzeni içerisinde gelmesinden kaynaklanıyor derim. Yani Şanlıurfa’da azınlıklar, maraba çoğunluklara ‘sen bana tabisin, sen benim içinsin’ diyebildiği için ve bu kültür, kuşaktan kuşağa devşire devşire gelebildiği için bunu kırmanın güçlükleri sebebiyle çok çok çok zengin bir azınlık ve çok fakir bir çoğunluk olabilirken Gaziantep, bu yolu böyle yürümemiş bir şehir. Dolayısıyla bu ikisi birbirlerine komşu olmalarına rağmen, regülasyon anlamında, temel haklar anlamında, hak beklentisi anlamında, farklı töresel yapıları olduğu için farklı özellikler gösteriyorlar. Birisinde yoksulluk çok yoğun oluyor” ifadelerini kullandı.
